domingo, 19 de septiembre de 2010

É posible acabar cos incendios forestais?

José Ramón González Rodríguez, José Alfredo Pereira Martínez e Benxamín Vences Veiga, cara a cara aquí, sobre a problemática dos incendios forestais en Galiza.

A Xunta de Galicia prorrogou durante todo este mes de setembro, e ao completo, o dispositivo de prevención e extinción de incendios forestais ante as altas temperaturas e a seca rexistrados durante o verán, unhas circunstancias que axudaron ao repunte do número de hectáreas queimadas e a recuperación no seu grao máximo da inquietude ante o lume forestal. Un problema que non cesa e que a pesar das decisións políticas e investimentos económicos, mantense como factor de ameaza permanente para a riqueza natural de Galicia. Para debater acerca de se é posible acabar cos incendios, FARO DE VIGO sentou cara a cara a representantes de dous sindicatos agrarios e de comunidades de montes.

José Ramón González Rodríguez - Secretario de Agricultura de Unións Agrarias
José Alfredo Pereira Martínez - Organización Galega de Comunidades de Montes
Benxamín Vences Veiga - Responsable de Admón. Pública de CC OO

A pregunta pódese expor en termos moi sinxelos, esquemáticos: É en verdade posible acabar cos incendios forestais, polo menos no número e efectos actuais...?
–José R. González. Dende a perspectiva do noso sindicato a resposta é que rotundamente si. É posible acabar cos lumes, e dende logo mitigar os peores efectos alúmenos para que non sexan unha lacra como a que están a ser agora mesmo dende o punto de vista social, ecolóxico e tamén económico para o país. Nós estamos convencidos de que é posible traballar de distinto xeito contra os incendios, que hai xeitos de non permitir as rendibilidades dos lume.
–José A. Pereira. A ver: no curto prazo é moi complicado eliminar os incendios forestais, aínda que é posible a medio e longo prazo. O que pasa é que se require unha política de montes radicalmente distinta á que se está a levar neste intre. Porque a orixe dos incendios é por suposto rural, é o abandono do medio rural, o abandono do monte veciñal cando naqueles anos cincuenta e sesenta se diseminou por exemplo o monocultivo de piñeiros e eucaliptos.
–Benxamín Vences. Nós, dende Comisións, tamén cremos que si é posible acabar cos incendios. E ademais que é un problema complexo, estrutural, no que no plano puramente teórico cremos que compete aos traballadores en xeral e por suposto aos cidadáns de calquera ámbito económico ou social. É imprescindible crear un clima de colaboración xeneralizado para que sexa a sociedade enteira a que dinamice, empurre dalgún xeito, as solucións.

Por onde hai que empezar esa loita contra o lume?
–J. R. González. Para empezar é necesario deixar moi claro que o que non é posible e manter o ritmo, a secuencia que levamos polo de agora dende as diferentes Administracións ou gobernos. A fórmula non pode ser de ningún xeito "máis incendios, máis investimento público, máis incendios". Mirando soamente ese parámetro, hai que compaxinar outros con campañas de prevención durante todo o ano á parte, claro, das campañas de extinción.
–J. A. Pereira. Nós entendemos que despois da terrible vaga de lume de 2006, na que ardeu tanto monte en Galicia, o o goberno que estaba nese intre, sobre todo a Consellería de Medio Rural que rexentaba o BNG, comezou algo importante: chegou cos sectores a un acordo: que había que cambiar o sistema de loita contra o lume, e era un erro que se subvencionase a escola de montes para iso, porque a loita tería que ser de profesionais, da Administración.
–Vences. A partir da formación e creación do clima social de que falei antes, hai que esixirlle ao Parlamento, que é a suma da representación da sociedade galega, que entenda unha cuestión previa e moi simple: este é un tema que ten que ser pactado, consensuado preferiblemente, de xeito que se aparte da loita partidista, polo cal, dados os precedentes, non vai ser doado, pero calquera solución pasa por aí.

Non todo o mundo cree que isto vai ben...
–J. R. González. Ten habido fallos graves. E compartimos a idea de que non se poden facer cousas que afecten ás comunidades de montes sen as propias comunidades, nin as que afecten a gandería ou cultivos sen contar cos sindicatos agrarios, nin tomar decisións sobre os operativos antiincendios sen contar cos traballadores. E non se pode estar tampouco neste asunto de costas a moitos colectivos que poden aportar experiencia ou información.
–J. A. Pereira. É importante dicir que o acordo co bipartito se cumpriu no senso de que as comunidades recibimos axudas para combater o lume, e algún resultado deu porque as estatísticas melloraron. E a partir de aí, de decidir que a escola de montes se adícase só á prevención pasouse a limpar unha media alta de hectáreas por tempada e comunidade, o que multiplicado polo total de comunidades dá unha cifra total moi interesante.
–Vences. O espectáculo ao que temos asistido moitas veces é patético, certamente. E nese punto de vista hai que insistir porque é o que nos demanda un sector moi maioritario alí onde actuamos. A partir de aí hai que facer cousas, evidentemente, e a curto, medio e longo prazo, pero sempre a partir da idea dun traballo en común. E dende logo non se pode facer algo eficaz sen contar coa universidade, que supoño que era o que se quería dicir fai un intre polos compañeiros.

Quen queima, quen é o culpable de que pase o que pasa?
–J. A. Pereira. Eu non creo nas tramas, no senso dun grupo de persoas sentadas ao redor dunha mesa que deciden que o monte arda. O certo é que o monte arde porque ten moitos problemas estruturais e moitos enfrontamentos froito dunha política errática. O problema está en que hai que ir á raíz, ás causas que motivan ou poden motivar o lume. Cando nos referimos á necesidade de previr non só nos referimos, que tamén, a ter todo preparado, auga, xente, etcétera, senón ao que para nós é básico na prevención, que é a posta en valor do monte.
–Vences. Non creo que sexa positivo falar de tramas, a verdade. O que fai falla é que a Fiscalía desenvolva o seu traballo. E por suposto haberá que darlle os medios que precise. Reitero que é un problema estratéxico de toda a sociedade galega. Os políticos ou se enteran diso ou os esforzos serán en van. E cando falamos de consenso non nos referimos a darse abrazos, senón a pactar unha política axeitada para resolver o problema común: a unha sociedade que permite calcinar o seu patrimonio natural e forestal, algo lle pasa, algo grave.
–J. R. González. Queiman os delincuentes, que poden ser pirómanos ou tamén enfermos. O que nos preocupa é unha asociación de ideas en certo modo doada de facer, que dende a Consellería non se acaba de aclarar. Estase a dicir que "queiman persoas mentalmente limitadas relacionadas con actividades agrarias". Iso é un perigo. Porque suxerir unha criminalización do medio rural é un suicidio: a solución pasa polos habitantes do rural, sen eles non se resolve o problema. Na forma que se habilite, pero teñen que estar eles.

Falouse moito tamén da forma de xestión do monte.
–J. R. González. Naturalmente. E neste aspecto reitero que sen os habitantes do rural, á parte de solucións, tampouco hai posible xestión eficaz que si, é un dos requisitos económicos e sociais básicos para encarar o futuro. Un dato: o quince por cento da poboación galega ocupa o sesenta por cento do territorio. O problema dos incendios é un problema de xestión do territorio, e a xestión pasa polos habitantes do territorio, e por ser quen de primar a eses habitantes. O que non pode ser, a partir de aí, iso de que se reduzan as axudas aos que aínda resisten.
–J. A. Pereira. É clave que os veciños, os comuneiros, sintamos o orgullo de selo, porque nos sentimos orgullosos de sermos propietarios comunais dunhas terras especiais, que non só son nosas, senón un ben xeral. E o que pedimos pódese facer, porque xa se demostrou cando houbo aquí un cambio de goberno, que aprobou unha serie de axudas que por certo esta Xunta foi o primeiro que botou abaixo, porque ao PP non lle interesa pór o monte en valor: está tentando que o monte non funcione, porque así se favorece o seu proxecto estrela que é ir privatizando.
–Vences. Estou de acordo en que é necesaria unha posta en valor dos montes. Porque temos unha riqueza que ás veces parece que non existise porque non a apareciamos. E os cidadáns galegos temos que concienciarnos de que o sector ten unha enorme capacidade de futuro. Pero hai moito que corrixir para evitar unha campaña tan negativa como este verán. E os motivos para esa negatividade son dous principais: a morte dos dous traballadores e os centos de hectáreas queimadas nunha zona protexida da Rede Natura.

Cál é a solución...?
–Vences. O goberno galego debería ser máis rápido en tomar as medidas reiteradamente reclamadas, en mellorar o operativo, que debe ser público e deixarse de experimentos. Porque con iso só se multiplica enormemente o gasto, atomízanse os servizos e chégase á descoordinación, o que provoca moitos problemas creando compartimentos estancos e incrementando a precariedade. E queremos empezar a falar xa de cara ao ano que ven, aínda que, ollo: en ano e medio, aos traballadores non nos recibiron na Xunta nin unha soa vez.
–J. R. González. Non o sei, porque se o soubese o diría, na parte que nos toca como sindicato. A solución pasa, como se dixo, polo pacto e polo recoñecemento dos habitantes do medio rural como coidadores e xestores do monte. E hai que xestionar o territorio, pero non, como dixo o compañeiro, privatizándoo, senón con sentido común, porque eu tampouco creo que xestionar consista en meter máis e máis cartos sen ton nin son: a carreira de custos, nestes anos, é unha animalada, unha salvaxada. Nós estamos dispostos a traballar dende o principio.
–J. A. Pereira. Fai falla outra política de montes que se fundamente nun desenvolvemento sustentable, e que estea participada polos cidadáns e os veciños. E falta una formación e información axeitada de que o forestal é un ben común, un patrimonio do país. Antes da repoboación forestal, cando había un incendio, os veciños acudían a combater o lume porque o monte era deles, patrimonio común, e despois xa non é así. A partires do 2006 as cousas cambiaron un pouco e naceu a idea de que o monte é dalgún xeito un latifundio popular.

No hay comentarios: